Legalna marihuana – jak wygląda sytuacja w Polsce i Europie?

Napisano: 14.03.2023 |

Polska od wieków uprawia konopie. Kiedy w XX wieku pojawił się międzynarodowy zakaz używania konopi indyjskich, przemysł konopny w Polsce był zdewastowany. Jednak Polska była jednym z pierwszych krajów, które pomyślnie wznowiły przemysł konopny od czasu ponownego wprowadzenia konopi w Europie w latach 90. Obecnie CBD jest już ogólnodostępnym produktem ogólnokrajowym. Czy zioło jest legalne w Polsce? Gdzie lecznicza marihuana z CBD i THC jest legalna w Europie?

Uzyskaj e-wizytę w 15 minut

Rozpocznij terapię medyczną marihuaną

Umów wizytę online

Czy marihuana jest legalna w Polsce?

Kannabidiol (CBD) to jeden z ponad 100 kannabinoidów występujących w roślinie Cannabis sativa. Drugim równie popularnym jest tetrahydrokannabinol (THC). Chociaż zarówno CBD, jak i THC pochodzą z tego samego rodzaju rośliny, CBD nie powoduje „haju” ani poczucia euforii, często związanego z używaniem konopi zawierających psychoaktywne THC.

Polska złagodziła przepisy dotyczące CBD i umożliwia kupowanie i używanie wszystkich rodzajów produktów z kannabidiolem, w tym żywności, kosmetyków i olejków CBD. Chociaż według obecnego prawa wszystkie preparaty z kannabidiolem są legalne i można je kupić, nawet nie mając 18 lat ani odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego — sprawa inaczej wygląda dla THC. Jak wspomniano wyżej, tetrahydrokannabinol jest substancją psychoaktywną i w związku z tym w wielu państwach Unii Europejskiej wprowadzono przepis, że zawartość THC w produkcie nie może przekraczać 0,3%. W innym przypadku produkt będzie nielegalny, a jego zakup, rozprowadzanie czy posiadanie podlega karze. Trzeba również pamiętać, że w Polsce nie można posiadać marihuany (zarówno wykorzystywanej w celach leczniczych, jak i rekreacyjnie) bez posiadania recepty od specjalisty, która upoważnia nas do nabycia, posiadania i korzystania z prozdrowotnych właściwości rośliny.

Uzyskaj e-wizytę w 15 minut

Rozpocznij terapię medyczną marihuaną

Umów wizytę online

Czy konopie siewne i indyjskie są legalne w Polsce?

W związku z niedawnym rozwojem popularności produktów na bazie konopi, w Polsce pojawia się coraz więcej firm oferujących rozmaite produkty z CBD. Sytuacja kannabidiolu w Polsce jest bardzo złożona i wymaga osobnego rozpatrywania każdej gałęzi tego biznesu.

Konopie (Cannabis) to zbiorcza nazwa roślin z rodziny konopi. Ich podział na gatunki takie jak Indica czy Sativa jest przedmiotem dyskusji, ale zwykle te dwa gatunki są ogólnie rozróżniane. Cannabis Sativa, które oficjalnie nazywa się konopiami siewnymi lub po prostu konopiami przemysłowymi, jest rośliną służącą do produkcji materiału włóknistego lub substancji kannabidiolowej (CBD). Z drugiej strony Cannabis Indica to konopie indyjskie, które zawierają wysokie stężenie substancji psychoaktywnych, powodują efekty halucynogenne i są traktowane w Polsce jako substancja nielegalna.

Substancje chemiczne występujące w konopiach nazywane są kannabinoidami. Możemy je podzielić na związek psychoaktywny THC (tetrahydrokanabidiol) oraz CBD (kannabidiol), który nie wykazuje właściwości psychoaktywnych.

Wyżej wymienione substancje występują w obu gatunkach konopi, jednak w zupełnie innym stężeniu. Zgodnie z polskim prawem, aby roślina spełniała normy bezpieczeństwa, zawartość THC nie może przekraczać 0,3%. Tak znikoma ilość związku psychoaktywnego nie powoduje skutków ubocznych przy odpowiednim dawkowaniu i dlatego jest dopuszczalna jako środek leczniczy.

CBD to naturalny związek chemiczny występujący w konopiach indyjskich, który można dodawać do różnych produktów. Badania wykazały, że produkty na bazie kannabidiolu mogą być korzystne dla naszego organizmu na wiele sposobów, takich jak radzenie sobie ze stresem, lękiem, problemami ze snem i nie tylko. Szacunkowo szacuje się, że rynek CBD osiągnie wartość ponad 1,5 miliarda euro do 2023 roku. Jednak aktualnie główne kontrowersje dotyczą jego statusu prawnego w różnych krajach.

Marihuana do celów leczniczych w Polsce – czy jest legalna?

Według rządowych rozporządzeń w Polsce medyczna marihuana jest legalna od listopada 2017. Można ją kupić wyłącznie na receptę, a każdy przypadek jest bardzo drobiazgowo analizowany przez specjalistów. Podczas leczenia zawsze stosuje się bardziej znane i popularne procedury medyczne, a rozpoczęcie terapii konopnej ma miejsce, gdy inne metody nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Warto również wspomnieć, że nie zaleca się stosowania medycznej marihuany jako leku na podstawowe problemy zdrowotne, a wykorzystuje się ją jako element terapii wspomagającej powrót do zdrowia pacjenta w tym łagodzenie objawów schorzeń i chorób jak nudności i wymioty, skurcze mięśni, rozmaite dolegliwości bólowe czy zaburzenia snu.

Ile kosztuje legalna medyczna marihuana w Polsce? Za 1 gram surowca zapłacimy około 50-70 złotych. Całkowity koszt leczenia medyczną marihuaną będzie zależny nie tylko od zaleconego przez specjalistę dawkowania suszu, a także od liczby odbytych wizyt kontrolnych oraz zakupu odpowiedniego do stosowania konopi sprzętu (wagi jubilerskiej do odmierzania produktu, młynka do mielenia surowca oraz waporyzatora, który umożliwia bezdymną i bezpieczniejszą dla zdrowia inhalację). Na szczęście wydatek na przyrządy jest jednorazowy, ale w zależności od cen poszczególnych przedmiotów może wynosić nawet kilkaset złotych.

Medyczną marihuanę można nabyć w wielu aptekach na terenie Polski, niemniej nadal jest to drogi i niszowy produkt, co warto mieć na uwadze i przed zakupami sprawdzić, czy w naszej lokalnej aptece susz konopny jest na stanie. Terapia marihuaną jest nadal mało popularna w Polsce, co wpływa na wysoki koszt oraz dostępność surowca. Niestety leczenie nie jest objęte refundacją przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).

Kto w Polsce może stosować leczniczą marihuanę?

Jak wspomniano wyżej, medyczną marihuanę można zakupić i stosować dopiero po uzyskaniu recepty na susz konopny. Według badań można ją stosować jako terapię wspomagającą leczenie przy zmniejszaniu symptomów chorób w tym nudnościom, wymiotom, skurczom mięśni, zaburzeniom snu i różnym rodzajom bólu (np. dolegliwościom bólowym odczuwanych przy leczeniu onkologicznym). Z tego powodu medyczną marihuanę wykorzystuje się przy leczeniu chorób i schorzeń jak:

• anoreksja,
• bulimia,
• choroba Alzheimera,
• choroba Parkinsona,
• demencja,
• depresja,
• jaskra,
• migrenowe bóle głowy,
• nieswoiste zapalenie jelita,
• nowotwory,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• stwardnienie rozsiane,
• stwardnienie zanikowe boczne,
• zaburzenia lękowe,
• zaburzenia snu,
• zespół stresu pourazowego (PTSD),
• zespół Tourette’a.

Jak zauważono wyżej, lecznicza marihuana nie może być wykorzystywana jako lek na dane schorzenie, a jedynie wspomagać proces zdrowienia.

Czy posiadanie marihuany w Polsce jest legalne?

Według polskiego prawa za posiadanie marihuany grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności, a w przypadku, kiedy dana jednostka posiada znaczną ilość marihuany — nawet 10 lat pozbawienia wolności. 

Niemniej legalność marihuany w Polsce jest zależna od zawartości i stężenia substancji psychoaktywnej, czyli THC. Dopuszczalna ilość to nie więcej niż 0,3% w danym produkcie. 

Istnieje pewien wyjątek od tej zasady. Od listopada 2017 roku rząd uznał za legalne posiadanie medycznej marihuany, która jest dostępna w aptekach i można ją nabyć na podstawie recepty. Dodatkowo warto pamiętać o CBD — substancji, z której wykonuje się różnego rodzaju olejki, kosmetyki, a nawet produkty spożywcze. Ich posiadanie w Polsce jest dozwolone, gdyż CBD nie jest czynnikiem psychoaktywnym.

Uprawa legalnej marihuany w Polsce – co należy wiedzieć?

Jeśli planujesz rozpocząć jakikolwiek biznes związany z CBD, musisz znać prawo kraju, w którym się znajdujesz, a także prawo krajów, do których prowadzisz sprzedaż. 

Pomimo powszechnej produkcji i dystrybucji produktów na bazie konopi, w Polsce uprawa roślin na własne potrzeby jest nielegalna. W Polsce uprawa konopi jest dozwolona tylko na potrzeby przemysłu tekstylnego, chemicznego, celulozowo-papierniczego, spożywczego, kosmetycznego, farmaceutycznego, materiałów budowlanych i nasiennego. Ponadto produkcja konopi w Polsce wymaga koncesji. O koncesję na uprawę konopi w Polsce może ubiegać się wyłącznie przedsiębiorca lub osoba fizyczna (rolnik). Ponadto udzielenie koncesji na uprawę konopi na bazie CBD w Polsce wymaga spełnienia następujących warunków:

• wnioskodawca musi być niekarany za przestępstwa, o których mowa w art. 63, 64 lub 65 polskiej ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii;
• konopie mogą być uprawiane tylko na wyznaczonych obszarach, na podstawie zezwolenia na uprawę, z nasion kategorii elitarnej lub kwalifikowanej;
• wymagane jest zawarcie umowy na uprawę z podmiotem upoważnionym przez Marszałka Województwa do zakupu konopi;
• środki techniczne i infrastrukturalne zapewniają odpowiednie zabezpieczenie przed wykorzystywaniem konopi do celów niezgodnych z prawem.

Uprawa konopi CBD w Polsce podlega kontroli. Jeżeli polski urząd uzna, że jest ona prowadzona niezgodnie z przepisami rozporządzenia (np. na innej powierzchni, przy użyciu innego materiału siewnego lub bez wymaganych umów kontraktacji), przedsiębiorca może otrzymać nakaz zniszczenia upraw na swój koszt (np. przez zaoranie, kopanie ziemi lub w inny sposób). Bardzo ważne jest również prowadzenie ewidencji faktur zakupu i etykiet z nasion.

Polski urząd cofnie koncesję, jeśli stwierdzi, że naruszyłeś warunki prowadzenia działalności gospodarczej określone w rozporządzeniu o przeciwdziałaniu narkomanii lub w zezwoleniu.

Podobnie jak w przypadku produkcji konopi na bazie CBD, pozyskiwanie (zakup) konopi nieprzetworzonych w Polsce wymaga koncesji. Zezwolenie obejmuje prawo do zakupu konopi włóknistych, w tym nabywania od podmiotów uprawnionych do uprawy. Formą współpracy z podmiotem uprawnionym do uprawy i zbioru jest umowa kontraktacyjna – zobowiązanie do zakupu całości lub tylko części plonu. Przedstawienie takiej umowy na zbiór konopi włóknistych jest jednym z warunków uzyskania zezwolenia na zakup konopi w Polsce.

Przetwarzaniem konopi włóknistych mogą zajmować się wyłącznie podmioty wymienione w pkt 1 lub 2 ustawy, które mają koncesję na uprawę lub zakup Cannabis Sativa. Przedsiębiorcy ci muszą powiadomić Marszałka Województwa o planach przetwórstwa konopi w Polsce oraz przedstawić zaplecze techniczne i infrastrukturalne.

Następny krok zależy od produktu końcowego, który powstał w wyniku przetworzenia konopi włóknistych. Jak zaznaczono na wstępie, Cannabis Sativa może być przetwarzana w Polsce wyłącznie na potrzeby przemysłu tekstylnego, chemicznego, celulozowo-papierniczego, spożywczego, kosmetycznego, farmaceutycznego, materiałów budowlanych i nasiennego. Przykładowo, jeśli planujesz przetwórstwo konopi włóknistych na produkt spożywczy, Twoja działalność w Polsce musi spełniać wszystkie wymogi stawiane zakładom przetwórstwa spożywczego – musi być wpisana do Rejestru Przedsiębiorców podlegających urzędowej kontroli organów Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Rodzaje i różnorodność produktów na bazie CBD w Polsce jest bardzo szeroka. Wyróżnić możemy między innymi produkty spożywcze, napoje, suplementy diety, oleje, susz konopny, wyroby medyczne, kosmetyki itp.

Wyżej wymienione produkty na bazie CBD należy ogólnie sklasyfikować w Polsce jako produkty spożywcze pochodzenia niezwierzęcego. W związku z tym zakres działalności gospodarczej związany ze sprzedażą detaliczną produktów na bazie CBD do klientów w Polsce jest regulowany jak każda działalność w zakresie sprzedaży detalicznej produktów spożywczych.

Zgodnie z polską ustawą o bezpieczeństwie żywności i żywienia podmiot jest zobowiązany do złożenia wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Zakładów Podlegających Kontroli Urzędowej Organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Wniosek należy złożyć do właściwego Państwowego Inspektora Sanitarnego w terminie 14 dni przed rozpoczęciem planowanej działalności. Za niezłożenie wniosku grozi kara finansowa.

Bardzo ważne jest, aby produkty na bazie CBD były odpowiednio oznakowane i identyfikowalne w Polsce. Etykietowanie musi spełniać wymagania polskiej ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, polskiego Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie składu i oznakowania suplementów diety, polskiego Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie oznakowania środków spożywczych, Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych związanych z żywnością oraz Rozporządzenie Komisji (UE) nr 432/2012 z dnia 16 maja 2012 r. ustanawiające wykaz dozwolonej żywności oświadczeń zdrowotnych innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci.

Ponadto zgodnie z art. 29 polskiej ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, w celu monitorowania produktów wprowadzanych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podmiot działający na rynku spożywczym wprowadzający po raz pierwszy do obrotu produkt, w tym suplementy diety, jest obowiązany zawiadomić Głównego Inspektora Sanitarnego o swoich zamiarach, wskazując nazwę i producenta wyrobu, przedstawiając jednocześnie wzór jego oznakowania w języku polskim. Główny Inspektor Sanitarny prowadzący postępowanie wyjaśniające może zażądać od podmiotu przedłożenia stosownych dokumentów, m.in. opinia jednostki naukowej lub opinia Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, że dany produkt nie spełnia wymagań produktu leczniczego.

Ponadto w dniu 27 maja 2019 r. Polska Komisja ds. Żywności i Żywienia wydała opinię dotyczącą produktów na bazie CBD. Według Komisji Europejskiej niektóre produkty z nasion konopi Cannabis Sativa takie jak nasiona, olej z nasion, mączka z nasion konopi, odtłuszczone nasiona konopi mają historię spożycia przed 15 maja 1997 r. i nie powinny być traktowane jako nowa żywność (nowa żywność). Również w kraju produkty te były tradycyjnie używane jako żywność w niektórych regionach. Inne produkty spożywcze otrzymane z konopi Cannabis Sativa, ze względu na brak informacji o historii bezpiecznego spożycia, nie powinny być wprowadzane do obrotu bez zachowania procedury określonej w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. Etykietowanie produktów z nasion konopi oraz informacje towarzyszące wprowadzaniu tych produktów do obrotu nie mogą wskazywać na działanie terapeutyczne, w tym na obecność związków leczniczych, takich jak kannabidiol (CBD). 

Jeśli tetrahydrokannabinol zostanie wykryty w produktach z nasion konopi, zawsze należy ocenić ryzyko w oparciu o ostrą dawkę referencyjną (ARfD) przyjętą przez EFSA, 1 µg delta-9 THC/kg mc. Należy zauważyć, że za bezpieczeństwo żywności odpowiada producent, dlatego Komisja zaleca wdrożenie wymagań dotyczących zanieczyszczenia THC w produktach wymienionych w pkt. 1 w systemie HACCP. Ze względu na rosnącą modę na produkty spożywcze zawierających konopie (lub produkty z nich pochodzące) konieczne jest podjęcie badań mających na celu wdrożenie akredytowanych metod analitycznych oraz monitorowanie poziomu tetrahydrokannabinoli i innych kannabinoidów w środkach spożywczych, w tym w suplementach diety.

Polska Komisja stanowczo podkreśla, że powyższe stanowisko nie zwalnia z obowiązku przestrzegania innych przepisów prawa, w tym polskiej ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Legalna marihuana – kiedy możemy spodziewać się jej w naszym kraju?

Jak wspomniano wyżej, w Polsce można bez obaw zakupić oraz posiadać wszelkie produkty CBD — nawet przed ukończeniem 18. roku życia i bez recepty. Dopuszczalne jest również nabycie i posiadanie medycznej marihuany, o ile mamy wymagane zaświadczenie lekarskie.

Nad dalszymi losami marihuany nadal toczą się liczne dyskusje. Wykorzystywanie terapii konopnej w leczeniu pozostaje kontrowersją, podobnie jak stosowanie marihuany w celach rekreacyjnych. Naukowcy ciągle prowadzą liczne badania nad właściwościami konopi, które mogą pomóc zmienić stosunek opinii publicznej do kwestii zasadności zalegalizowania marihuany.

Gdzie w Europie spożywanie marihuany jest legalne?

Wielu Polaków zastanawia się, czy marihuana jest legalna u naszego sąsiada, czyli w Czechach. Jest to popularny kierunek podróży, który wybierają osoby mające na celu spędzenie „odprężającego” urlopu.

W temacie legalności marihuany Europa pozostaje podzielona i z tego względu przed wyjazdem na obcego kraju warto zapoznać się z obowiązującymi tam przepisami. Medyczna marihuana jest legalna w Belgii, Chorwacji, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Gruzji, Grecji, Holandii, Irlandii, Luksemburgu, Macedonii, Mołdawii, Niemczech, Norwegii (niemniej jest to okrojone), Polsce, Portugalii, Rumunii, San Marino, Szwecji, Szwajcarii, Turcji (w pewnych sytuacjach), Wielkiej Brytanii, we Włoszech, a także na Cyprze, Litwie, Malcie, Słowenii (również jest to okrojone).

W przypadku korzystania z marihuany w celach rekreacyjnych niektóre państwa zdecydowały się na zdekryminalizowanie stosowania konopi. Są to:

• Austria,
• Chorwacja,
• Czechy,
• Dania,
• Estonia,
• Francja,
• Gruzja,
• Hiszpania,
• Holandia,
• Luksemburg,
• Mołdawia,
• Niemcy,
• Portugalia,
• Rumunia,
• Rosja,
• Słowenia,
• Szwajcaria,
• Ukraina,
• Włochy.

Niemniej konkretne przepisy dotyczące m.in. ilości suszu, który można posiadać czy spożywania marihuany w miejscach publicznych, różnią się w zależności od państwa.

Uprawa marihuany w Europie

Przepisy dotyczące uprawy marihuany w Europie są zależne od państwa, ale nadal pozostają restrykcyjne. 

Niemniej warto wspomnieć, że w grudniu 2021 roku to Malta postanowiła zmniejszyć restrykcje dotyczące marihuany i od tamtego czasu uprawa na własny użytek oraz posiadanie marihuany stało się legalne. W wielu krajach nadal trwają debaty na ten temat.